Kilka słów o zaburzeniach mowy

Zaburzenia rozwoju mowy w znacznym stopniu utrudniają osiągnięcie sukcesów szkole. Mają wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka i poznawanie świata.
Dlatego ważna jest wczesna diagnoza problemów i systematyczna praca korygująca.
Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko powinno wymawiać poprawnie wszystkie dźwięki oraz swobodnie posługiwać się mową.

Jak ocenić czy mowa dziecka rozwija się dobrze?
W dużej mierze jest to uwarunkowane genetycznie i zależy od wrodzonych cech człowieka.

PODSTAWĄ ROZWOJU MOWY JEST PRZEBYWANIE DZIECKA 
W ŚRODOWISKU LUDZI POSŁUGUJACYCH SIĘ MOWĄ.

Dziecko uczy się naśladując innych ludzi, dlatego tak ważna jest m.in. rozmowa rodziców z dziećmi. Tylko odpowiednia ilość ćwiczeń słownych może zapewnić prawidłowy rozwój mowy, a co za tym idzie – prawidłowy rozwój myślenia oraz umiejętności czytania i pisania.

Rodzicu, co możesz zrobić dla poprawy rozwoju mowy swojego dziecka?
Przede wszystkim należy pamiętać, że łatwiej jest zapobiegać niż usuwać błędy i wady wymowy.
•    Jak najczęściej rozmawiaj ze swoim dzieckiem. Pozwól mu mówić i słuchać.
•    Zawsze mów poprawnie, nie spieszczaj i nie zdrabniaj słów.
•    Zawsze cierpliwie odpowiadaj na pytania dziecka.
•    Podawaj do jedzenia pokarmy wymagające gryzienia (naturalne ćwiczenia mięśni odpowiedzialnych za prawidłową wymowę).
•    Zwróć uwagę, czy dziecko nie obgryza paznokci i nie ssie palca (może to doprowadzić do wad zgryzu).
•    Koniecznie dbaj o wyleczenie infekcji dróg oddechowych, szczególnie długich katarów i chrypek.
•    Zwróć uwagę, jak dziecko oddycha (powinno przez nos), odgryza, żuje i połyka pokarmy.
•    Zwróć uwagę, czy dziecko dobrze słyszy i nie mówi podniesionym głosem lub nie podgłaśnia TV i radia.

Co warto wiedzieć o rozwoju mowy Państwa pociech?

TRZYLATEK:
•    Rozumie to, co do niego mówimy i spełnia proste polecenia.
•    Pytany podaje swoje imię.
•    Próbuje wykonywać codzienne czynności według podanych instrukcji.
•    Wypowiada kilkuwyrazowe zdania, mówi chętnie i dużo.
•    Zadaje pytania, nie zawsze jasno sprecyzowane.
•    Powinien wymawiać prawidłowo: wszystkie samogłoski (nosowe ą może brzmieć jak – om), spółgłoski p, b, m, n,  f, w, t, d,  l, ś, ź, ć, dź, ń, k, ch, j, ł. Głoski sz, ż, cz, dż, oraz s, z, c, dz mogą być wymawiane jako ś, ź, ć, dź, a głoska r jako l.
CZTEROLATEK:
•    Rozumie i wykonuje nasze polecenia (zawierające wyrażenia przyimkowe na, pod, obok, za itp.)
•    Rozpoznaje i nazywa podstawowe kolory.
•    Pytany odpowiada, co robi.
•    Odpowiada na pytania (dlaczego?),
•    Potrafi mówić o przeszłości i przyszłości, chociaż czasem myli określenia czasu.
•    Jest zaciekawiony poprawnością językową, choć w jego mowie zdarzają się niepoprawne konstrukcje gramatyczne.
•    Zadaje bardzo dużo pytań (po co?, jakie?, dlaczego?).
•    Stosuje neologizmy dziecięce, gdy nie pamięta lub nie zna nazwy przedmiotu lub zjawiska np. uszolog (lekarz od uszu). Nie należy utrwalać neologizmów i zawsze podawać prawidłową nazwę,
•    Powinien wymawiać s, z, c, dz (twardo z zamkniętymi zębami), głoski sz, ż, cz, dż mogą być wymawiane jako s, z, c, dz, a głoska r jako l.
•    Nie powinniśmy zmuszać dziecka do wymowy głoski r , gdyż aparat mowy nie jest jeszcze na to przygotowany i może dojść do wytworzenia nieprawidłowego dźwięku (np. r – tylnojęzykowe).
PIĘCIOLATEK:
•    Stosuje wypowiedzi wielozdaniowe, opowiada zdarzenia, opisuje  przedmioty i ich zastosowanie, używa różnych przyimków (na, pod, obok itd.).
•    Uwzględnia kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo-skutkowe.
•    Potrafi wyjaśnić znaczenie słów.
•    Dokonuje autokorekty mowy, znikają nieprawidłowości gramatyczne.
•    Może wymawiać jeszcze r jako l, a sz, ż, cz, dż jako s, z, c, dz, ale często pojawia się prawidłowe lub hiperpoprawne brzmienie np. „rarka” zamiast lalka, albo „szok” zamiast sok.
SZEŚCIOLATEK:
•    Ma opanowane podstawy systemu językowego.
•    Powinien wymawiać prawidłowo wszystkie głoski.

Co to znaczy prawidłowy rozwój mowy?

O prawidłowym rozwoju mowy dziecka możemy mówić wtedy, gdy:
•    mówi dużo i wyraźnie, wypowiadając wszystkie głoski poprawnie,
•    wypowiedzi są poprawne gramatycznie,
•    rozumie, co się do niego mówi,
•    mówi melodyjnie i swobodnie tzw. czystym głosem (nie nosowo), z zachowaniem intonacji, nie jąka się,
•    język w czasie wypowiedzi układa się prawidłowo w jamie ustnej, czyli przeważnie centralnie (nie na boki) i nie wchodzi między zęby.

Warunkiem skuteczności terapii logopedycznej jest współpraca na linii logopeda – dziecko – rodzic.

Rodzice powinni kontynuować ćwiczenia rozpoczęte na zajęciach logopedycznych!

A oto kilka prostych ćwiczeń logopedycznych, które możecie Państwo prowadzić w domu ze swoimi dziećmi. Efektywność takich ćwiczeń zależy od systematyczności i dokładności ich wykonywania. 
 

POWODZENIA!

Codziennie bawimy się z naszymi dziećmi przed lustrem w robienie dziwnych min!
1. Bocian kłapie dziobem, bo myśli, że zaraz złapie żabę. Próbuj i Ty otwierać i zamykać wargi wyciągnięte do przodu.
2. Małe pisklątko otwiera szeroko dziób, gdy mama je karmi. Otwórz szeroko buzię jak głodne pisklątko.
3. Wycieraczki szyb w samochodzie przesuwają się raz na lewo, raz na prawo. Wysuń lekko język z buzi i przesuwaj go raz do lewego, raz do prawego kącika ust.

Drodzy Rodzice!
Jesień, zima i przedwiośnie to czas, który potrafi dać się we znaki. Słoneczne dni przeplatają się z dniami słotnymi, a wtedy o przeziębienie i katar nietrudno. Małe dzieci mają najczęściej ogromne problemy z wydmuchiwaniem nosów, a higiena nosa jest niezwykle istotna w znoszeniu uciążliwości związanych z katarem.

Jak nauczyć dziecko skutecznie i bezpiecznie oczyszczać nos?

Oto działania, które uświadomią różnicę między dmuchaniem i chuchaniem:
• Bawcie się, dmuchając świeczkę na urodzinowym torcie, raz mocno – od razu zgaśnie, raz delikatnie – płomyk tańczy,
• Można też zdmuchiwać małe kawałki papieru, dmuchać na piórka, na dróżkę usypaną z mąki lub drobnej kaszy,
• Chuchajcie na dłonie (czuć ciepłe powietrze), a później dmuchajcie (zimne powietrze, a jego strumień jest mocniejszy).
Kiedy dziecko zrozumie tę różnicę, zaproponujemy te same zabawy, ale powietrze będziemy wypuszczać tym razem przez nos. Dmuchamy osobno jedną i drugą dziurką).
Aby wspierać swoich milusińskich:
- Zwracamy uwagę na tor oddychania. Wciągamy powietrze nosem i wypuszczamy ustami, a gdy nie mówimy, buzia powinna być cały czas zamknięta.
- Wymyślcie wspólne hasło – klucz, którym będziecie przypominać sobie o konieczności zamknięcia buzi i oddychaniu przez nos.

Nawykowe oddychanie przez usta powoduje, że język przebywający ciągle w przestrzenie międzyzębowej, na dnie jamy ustnej, nie jest tak sprawny jak być powinien. A wtedy mamy do czynienia  z wymową międzyzębową (zazwyczaj nazywaną „seplenieniem”), bardzo trudno przychodzi też nauka głosek wymagających pionizowania języka: „l”, „sz”, „ż”, „cz”, „dż”, „r”.
Zachęcając swoje dziecko do oddychania przez nos bawcie się i ćwiczcie prawidłowy oddech, z krótką fazą wdechu i dłuższą – według potrzeb – fazą wydechu np:
- Huśtanie maskotki – dziecko leży na plecach, na brzuchu kładziemy mu książkę a na niej maskotkę: przy wdechu (nosem) brzuch się uwypukla („gruby brzuch”),  przy wydechu - brzuch opada („chudy brzuch”).
- Dmuchanie baniek mydlanych – wdech nosem, wydmuchnięcie powietrza przez rurkę tak, by bańka dzięki precyzji i sile wydechu nie upadła na ziemię.
- Wprawianie w ruch wiatraczków – równe i powolne dmuchanie, by wiatraczek „tańczył” jak najdłużej.

 
Dbajcie, by nosy dzieci były czyste, drożne, nauczcie prawidłowego wydmuchiwania zalegającej wydzieliny. Jakiekolwiek wątpliwości związane z anatomią migdałów podniebiennych konsultujcie z laryngologiem. Ich przerost może prowadzić nie tylko do nieprawidłowego oddychania, ale i problemów ze słuchem.

Życzę wszystkim dużo zdrowia i zawsze drożnych nosów.